Technisch arbeidsmarktspecialist Technicum, Summa College en fabrikant van machines voor de halfgeleiderindustrie ASML zijn in oktober een pilot begonnen waarbij 12 medewerkers die bij Technicum in dienst zijn, twee jaar lang bij ASML aan het werk gaan en daar intern een erkende mbo-opleiding volgen. Ze krijgen een dag per week op locatie les van docenten van het Summa College. Een unieke samenwerking van het onderwijs en het bedrijfsleven die naar meer smaakt. 

“ASML is al lange tijd een belangrijke opdrachtgever van ons”, vertelt Thijs van Riel, regiomanager van Technicum. “We zoeken en vinden echter niet alleen hbo’ers, maar ook steeds vaker kandidaten die via ons een BBL-leer-werktraject op mbo-niveau volgen. Die werken vier dagen en gaan één dag per week naar school. We doen dat voor logistieke functies, maar ook op het gebied van mechatronica. Afgelopen september hebben we op die manier 55 nieuwe medewerkers voor ASML gevonden.”

De fabrikant van machines is echter op zoek naar nog veel meer goed opgeleide vakmensen. Om die reden hebben ASML, Technicum en Summa & Bedrijf in oktober de handen ineen geslagen en zijn ze een uniek opleidingstraject gestart, exclusief voor de logistieke afdeling van ASML. Uitkomst van die samenwerking is een klas van 12 leerlingen die via Technicum bij ASML werken en daar - op locatie - een dag per week les krijgen van docenten van het Summa College. De maatwerkklas loopt in totaal twee jaar. In die tijd kunnen leerlingen hun mbo-niveau 2 of 3 diploma halen, terwijl ze via werkgever Technicum bij opdrachtgever ASML aan het werk zijn.  

Extra coaching en begeleiding

Johan Ribberink is accountmanager bij Summa & Bedrijf. In die hoedanigheid had hij al veel contact met zowel ASML als met Technicum. “Normaal gesproken plaatsen wij studenten uit het reguliere BBL mbo-onderwijs via Technicum bij ASML. Wat uniek is aan deze pilot is dat de studenten niet naar school gaan, maar dat onze docenten naar ASML toe gaan. Het gaat dan over een docent Transport & Logistiek voor het vakinhoudelijke deel en een docent voor de algemene vakken als Nederlands en rekenen.

Het gaat nog steeds om regulier onderwijs, maar de 12 studenten in deze klas - die door Technicum zijn geselecteerd -  krijgen extra coaching en begeleiding op de werkvloer bij ASML. Een ander groot voordeel van deze opzet is dat je niet vastzit aan een regulier schoolcurriculum dat in september of februari begint, maar dat een werkgever zelf kan bepalen wanneer het traject begint. Bovendien bieden we in één en dezelfde groep verschillende niveaus aan. Het eindniveau na twee jaar is niveau 3, maar er zitten studenten tussen die dat al in één jaar kunnen halen omdat ze al wat langer bij ASML werken of een bepaalde vooropleiding hebben gedaan. Dat gedifferentieerd en individueel leren bij een werkgever maakt dit echt een heel bijzonder traject.” 

Hoewel het vinden van goed geschoold personeel voor alle sectoren op dit moment behoorlijk moeilijk is, zat de speciale ASML-klas snel vol. “ASML is een magneet”, verklaart Van Riel. “Mensen vinden die enthousiast zijn over werken bij ASML is niet eens zo moeilijk. Maar dé juiste mensen, met de juiste motivatie en de wil om te leren is al een stuk lastiger. Wij screenen daarom heel zorgvuldig na aanmelding. De mensen die aan dit traject meedoen krijgen echter wel iets bijzonders: Technicum betaalt ze voor 40 uur per week, waarbij ze één dag per week onderwijs volgen. We investeren dus echt in ontwikkeling en bieden kandidaten de mogelijkheid om uiteindelijk bij ASML in dienst te treden. Maar het blijft maatwerk.” 

Flexibel

Bert van Gerwen is recruiter voor de logistieke afdelingen van ASML en heeft de 12 studenten onder zijn hoede. Belangrijke motivatie om aan de pilot met Technicum en Summa & Bedrijf mee te werken het is gebrek aan goede vakmensen. “Dan is het bieden van een eigen opleiding volgens mij een heel slim idee.”

Voorwaarde voor ASML was wel dat de opleiding flexibel, dus in je eigen tempo, te volgen moest zijn. “In principe duurt het traject twee jaar, maar als je het sneller kunt dan moet dat ook mogelijk zijn”, zegt Van Gerwen. Daarnaast wilde Van Gerwen graag dat er zes competenties behandeld zouden worden. In de praktijk betekent dit dat iedere leerling ongeveer 10 tot 12 weken lang op een bepaalde werkplek werkt en daarna doorschuift. Zodat in de twee jaar alle competenties behandeld zijn en in de praktijk gebracht zijn. Van Gerwen: “De studenten waarderen dat enorm, want niet iedereen vindt ieder onderdeel even leuk. Op deze manier weten ze dat ze na verloop van tijd iets anders kunnen gaan doen.” 

Productielogistiek

Hoewel de opleiding in dezelfde vorm ook als reguliere opleiding bij Summa wordt aangeboden, krijgen de 12 studenten in de pilot specifiek op de werksituatie bij ASML toegesneden praktijkopdrachten. Ribberink: “Bij ASML draait het namelijk vooral om productielogistiek. Dat is wat anders dan distributielogistiek. We gaan dus specifiek in op de situatie bij ASML. Neem bijvoorbeeld cleanroom logistiek, dat vind je niet bij veel bedrijven, maar is bij ASML enorm belangrijk.”

De studenten in de pilotklas zijn erg gemotiveerd weet Ribberink. “De manier van onderwijs geven, wijkt dan ook wel iets af van regulier klassikaal onderwijs. Onze docenten doceren niet maar coachen en begeleiden. De lessen zijn zo opgebouwd dat iedere student op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo de opleiding kan doen. Er wordt veel met praktijkopdrachten gewerkt. Niemand hangt dus een hele dag in een klaslokaal: we oefenen ‘s ochtends en brengen het geleerde in de middag in de praktijk.” 

Van Gerwen ziet dat de 12 studenten die aan de pilot begonnen zijn net wat andere sollicitanten zijn dan die hij normaal aanneemt. “Deze groep is wat jonger, met minder ervaring. Die kregen we voorheen niet vaak. Maar ik ben erg enthousiast. Want je kunt deze groep echt nog wat bijbrengen. Wat meer ervaren mensen moet je soms juist dingen afleren.”

Ervaren buddy

De 12 studenten werken op de werkvloer samen met een ervaren buddy die hen tijdens de werkzaamheden begeleidt. Van Gerwen kwam er tijdens de eerste weken van de pilot achter dat die buddies eigenlijk niet goed voorbereid waren op de komst van onervaren nieuwe medewerkers die nog een opleiding volgen. “Daarom hebben we besloten dat we in januari 2023 ook met een speciale buddy-opleiding gaan beginnen. Zodat zij straks het beste uit de studenten kunnen halen en weten hoe ze die in de praktijk nog beter kunnen begeleiden. Voor ASML is deze pilot ook een leerproces. Maar wel een heel leuk leerproces.”  

Ribberink is niet alleen blij dat de nieuwe vorm van goede vakmensen zoeken, vinden en intern opleiden aanslaat, maar ook over de snelheid en de manier waarop de pilot tot stand kwam. “Summa, ASML en Technicum zaten in juli voor het eerst samen aan tafel. In september zaten we voor de tweede keer rond de tafel. En in oktober zijn we van start gegaan. Ook dat mag je gerust uniek noemen in onderwijsland, maar ook in de technische branche is dit bijzonder.”

Nu de pilot met de leerlingen logistiek een succes blijkt, hopen de drie partners een soortgelijke interne opleiding mechatronica te kunnen starten.  “Dat is zeker onze ambitie”, zeggen Ribberink en Van Riel in koor. “We hopen snel met een extra klas bij ASML te kunnen beginnen en willen vanaf volgend jaar ook mechatronica gaan aanbieden. En wie weet kunnen we een soortgelijk initiatief ook bij andere bedrijven van de grond krijgen. Want ASML is niet de enige die op zoek is naar goede vakmensen.”